Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications, các nhà khoa học Đại học Hoàng gia London đã thử nghiệm một phương pháp di truyền mới làm biến đổi tỷ lệ giới tính của muỗi Anopheles, tác nhân chính lan truyền ký sinh trùng sốt rét, sao cho những con muỗi cái chuyên đi cắn và lan truyền bệnh cho con người sẽ không được sinh ra.
Trong các bài kiểm tra đầu tiên trong phòng thí nghiệm, phương pháp này tạo ra một dòng muỗi đầy đủ có khả năng sinh sản ra 95% là muỗi đực.
Các nhà khoa học đã mang những con muỗi được tác động biến đổi gen cho sống cùng năm loài muỗi hoang được nhốt trong lồng. Và bốn trong số năm lồng đã bị loại bỏ hoàn toàn muỗi trong vòng sáu thế hệ, vì thiếu con cái. Nếu điều này có thể được nhân rộng trong tự nhiên thì loài muỗi gây ra bệnh sốt rét sẽ bị tiêu diệt.
Đây là lần đầu tiên các nhà khoa học có thể tác động lên tỷ lệ giới tính của muỗi. Các nhà nghiên cứu tin rằng điều này sẽ mở đường cho một cách tiếp cận tiên phong để kiểm soát bệnh sốt rét.
Từ năm 2000, các biện pháp kiểm soát và phòng ngừa muỗi đã làm giảm tỷ lệ tử vong sốt rét toàn cầu xuống 42%, nhưng căn bệnh này vẫn còn là một kẻ giết người phổ biến đặc biệt là ở khu vực châu Phi cận Sahara. Phòng chống sốt rét cũng bị đe dọa bởi sự lây lan của muỗi kháng thuốc diệt côn trùng và ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc. Theo ước tính mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới, hơn 3,4 tỷ người có nguy cơ nhiễm bệnh sốt rét từ và khoảng 627.000 người chết mỗi năm do bệnh này.
Trưởng nhóm nghiên cứu, giáo sư Andrea Crisanti - Bộ Khoa học Đời sống Đại học Hoàng gia London cho biết: "Sốt rét làm suy nhược và thường gây ra tử vong cho con người. Do đó chúng ta cần tìm cách thức mới để giải quyết căn bệnh này. Chúng tôi nghĩ rằng phương pháp tiếp cận sáng tạo của chúng tôi là một bước tiến lớn. Trong lần đầu tiên, chúng tôi đã có thể ức chế sự sản xuất của những con cái trong phòng thí nghiệm và điều này cung cấp một cách thức mới để loại bỏ căn bệnh này."
Tiến sĩ Nikolai Windbichler, cũng là một nhà nghiên cứu của Sở Khoa học đời sống tại trường Đại học Hoàng gia London, cho biết:. "Điều hứa hẹn nhất về kết quả của chúng tôi đó là chúng có thể được duy trì. Một khi những con muỗi bị tác động gen được đưa đến, muỗi đực sẽ chỉ sinh ra hầu như là muỗi đực, và thế hệ con sau này cũng sẽ như vậy, vì vậy về cơ bản muỗi đã thay chúng tôi thực hiện công việc còn lại."
Trong phòng thí nghiệm, các nhà khoa học đưa một DNA được cắt enzyme gọi là I-PpoI vào muỗi Anopheles. Trong sinh sản bình thường, một nửa số tinh trùng mang nhiễm sắc thể X và chúng sẽ tạo ra con cái, và một nửa khác mang nhiễm sắc thể Y và sinh ra con đực.
Các nhà nghiên cứu sử dụng các enzyme trong công trình này bằng cách cắt hết ADN của nhiễm sắc thể X trong suốt quá trình tạo ra tinh trùng, do đó hầu như tinh trùng không có chức năng mang nhiễm sắc thể X của con cái. Kết quả là con của muỗi biến đổi gen hầu như chỉ là con đực.
Các nhà nghiên cứu phải mất sáu năm để sản xuất một phiên bản enzyme hiệu quả như trên.
"Nghiên cứu vẫn đang trong những ngày đầu, nhưng tôi thực sự hy vọng rằng cách tiếp cận mới này cuối cùng có thể dẫn đến một cách ít tốn kém mà lại hiệu quả để loại bỏ bệnh sốt rét trên tất cả các khu vực. Mục tiêu của chúng tôi là khiến cho mọi người có thể sống một cách tự do thoải mái mà không có bất kỳ sự đe dọa nào từ căn bệnh chết người này", Tiến sĩ Roberto Galizi-Bộ Khoa học Đời sống tại trường Đại học Hoàng gia London kết luận.
Nguồn: sciencedaily.com